Europeewropa Demirgazyk we Baltika deňizlerinde iki sany emeli “energiýa adasy” gurup, geljege geçmäge synanyşýar. Indi Europeewropa deňizdäki ýel fermalaryny elektrik öndürmek kuwwatyna öwürmek we köp ýurtlaryň torlaryna iýmitlendirmek arkaly bu pudaga netijeli girmegi meýilleşdirýär. Şeýlelik bilen, geljekde biri-biri bilen baglanyşykly täzelenip bilýän energiýa ulgamlary üçin araçy bolarlar.
Emeli adalar deňizdäki ýel fermalary bilen gury ýerdäki elektrik bazary arasynda baglanyşyk we kommutasiýa nokady bolup hyzmat eder. Bu ýerler köp mukdarda ýel energiýasyny ele almak we paýlamak üçin niýetlenendir. Bu ýagdaýlaryň arasynda Bornholm Energetika adasy we şazada Elisabet adasy gaýtadan dikeldilýän energiýa ulgamlaryny ornaşdyrmaklyga täze çemeleşmeleriň ajaýyp mysallarydyr.
Daniýanyň kenaryndaky Bornholm energiýa adasy Germaniýa we Daniýa 3 GW çenli elektrik energiýasy bilen üpjün eder we beýleki ýurtlara-da üns berýär. Belgiýanyň kenaryndan 45 km uzaklykda ýerleşýän şazada iselizaweta adasy geljekdäki deňiz ýel fermalaryndan energiýa ýygnap, ýurtlaryň arasynda energiýa alyş-çalşygynyň jedelsiz merkezi bolar.
Energinet we 50Hertz tarapyndan işlenip düzülen Bornholm Energy Island taslamasy yklym üçin gymmatly we hatda möhüm energiýa baýlygy bolar. Bu ýörite ada Daniýa we Germaniýa zerur elektrik energiýasy bilen üpjün edip biler. Taslamanyň täsirine baha bermek üçin ýokary woltly göni tok kabellerini satyn almak we gury ýerdäki infrastrukturany taýýarlamak ýaly möhüm işe başladylar.
Demir ýoluň gurluşygy daşky gurşawyň tassyklamagy we arheologiki gazuw-agtaryş işleri netijesinde 2025-nji ýylda başlar. Bornholm Energetika adasy işe başlansoň, kompaniýalaryň galyndy energiýasyna garaşlylygyny azaltmaga we netijeli we ekologiýa taýdan arassa energiýa ulgamyny döretmek üçin ýurtlaryň arasynda energiýa hyzmatdaşlygyny ösdürmäge kömek eder.
Şazada Elisabet adasy ýeňiji taslamalaryň biridir we dünýäde ilkinji emeli energiýa adasy hasaplanýar. Belgiýanyň kenarynda ýerleşýän köp maksatly deňiz podstansiýasy, ýokary woltly göni tok (HVDC) we ýokary woltly üýtgeýän tok (HVAC) birleşdirýär we çykýan energiýany täzelenýän çeşmelerden ýygnamak we öwürmek üçin niýetlenendir. Şeýle hem, deňizdäki ýel fermalaryny Belgiýanyň deňiz seti bilen birleşdirmäge kömek eder.
Adanyň gurluşygy eýýäm başlandy we berk binýatlara taýynlyk görmek üçin 2,5 ýyl töweregi wagt gerek bolar. Adada Angliýany birleşdirýän Nautilus we işe başlansoň Daniýa birikjek TritonLink ýaly üýtgeýän çuňlukly gibrid arabaglanyşyklar bolar. Bu özara baglanyşyklar Europeewropa diňe bir elektrik söwdasy bilen çäklenmän, eýsem optimal netijelilik we ygtybarlylyk bilen energiýa hem bermäge mümkinçilik berer. Windel fermasynyň kabelleri bir topar deňizde goýlup, şazada Elizelizaweta adasyndaky Elia deňiz toruna birikdirildi: bu ýerde Europeewropa klimat meselesini nähili çözmelidigini görkezýär.
Energetika adalary diňe Europeewropa bilen baglanyşykly bolsa-da, durnukly energiýa gönükdirilen global üýtgeşmäni görkezýär. Kopengagen infrastruktura hyzmatdaşlary (CIP) Demirgazyk deňzinde, Baltika deňzinde we Günorta-Gündogar Aziýada takmynan 10 energiýa adasy taslamasyny ösdürmegi meýilleşdirýär. Adalarda subut edilen tehniki çözgütler we deňizdäki ýel energiýasynyň täze göwrümi bolup, deňizdäki ýel energiýasyny has elýeterli we elýeterli edýär.
Unionewropa Bileleşigi tehnologiki düşünje bolup, bu emeli energiýa adalary durnukly ösüşi we baglanyşykly dünýäni üpjün edýän energiýa geçişiniň esasyny düzýär. Tropiki ýerlerde deňiz ýel energiýasynyň ulanylmagy we serhetaşa energiýa akymlarynyň potensialy dünýäni klimat çözgütleri bilen üpjün etmekde uly ädimdir. Bornholm we şazada Elisabet düýbüni tutdular, şonuň üçin bütin dünýäde täze meýilnamalar düzüldi.
Bu adalaryň tamamlanmagy, geljekki nesiller üçin durnukly dünýä döretmek maksady bilen adamlaryň energiýa döretmek, paýlamak we sarp etmek usullaryny netijeli öwrüler.
Iş wagty: 30-2024-nji dekabry